Mimari Tasarım Süreci

Bir yapı ortaya çıkarma süreci ve bu süreçte alınan kararlar olarak da isimlendirilen “mimari tasarım”, bir tasarımcının, tasarım problemlerini çözümünden çok tasarım sürecini yönetebilmesi ile alakalıdır. Yine de mimari tasarım süreci ile ilgili ortaya çıkan problemlerin çözümünün tasarım sürecinin detaylı bir bölümünü oluşturduğu göz ardı edilmemelidir. Mimari tasarım sürecinde, tasarım probleminin ortaya konulmasından, çözüme kavuşturulmasına kadar, tasarım paydaşlarının, veriler ve sınırlar içerisinde sundukları çözüm önerileri, büyük bir problemler topluluğu ortaya çıkarmaktadır.

Tüm tasarım süreçlerinde olduğu gibi, mimari tasarım süreci de iki bölümden oluşmaktadır. Bu mimari tasarım kısımlarının bir tanesi analiz diğeri ise sentezdir. Analiz aşaması, tasarım probleminin tanımlandığı kısmı oluştururken, sentez aşaması problemin tanımlanmasından, çözümün hayata geçirilmesine kadarki tüm süreçleri kapsar. Analiz aşaması işin programlamasıysa, sentez aşaması tasarlama sürecidir. Bu aşamalar birbirlerini takip ederek ilerler. Her problem ile ilgili çıkarımlar analiz edilir ve bu noktanın sentezine geçilir. Sentez aşamasını ise değerlendirme süreci izler. Zincirleme şekilde ilerleyen mimari tasarım süreçlerinin bir adımındaki başarı -ki bu başarı kalite olarak adlandırılır- ilgili adımın değerlendirmesinin başarılı ve doğru olarak tamamlanabilmesi ve denetlenmesi ile sağlanır. Mimari tasarım sonucu beklenen kalitenin elde edilmesi ancak bu analiz, sentez ve değerlendirme süreçleriyle mümkün kılınmaktadır.Her ne kadar her mimari tasarım süreci kendine özgü ve tek olsa da, bu tasarım probleminin çözüm yöntemi ve ilerleyişi genel manada tekrarlıdır. İlgili tasarıma özgü gerekli farklı adımlar ortaya çıkarıldığında dahi bu çözüm yürütme yöntemleri benzerlik göstermektedir. Tasarım problemlerinin çözümünü ilerleten bahsi geçen aşamalı tasarım sürecidir. Her bir aşamanın karar noktası, proje ile ilgili tüm paydaşların değerlendirme, denetleme ve düzenlemelerine tabiidir. Bu noktalar kararın kritikliğine göre sözel ya da yazılı olarak paydaşlarca onay altına alınmalıdır. (Mimari tasarım hataları) Mimari tasarım sürecinin de diğer tasarım süreçleri gibi karar verme odağı ile ilerlemesi, karar verme destek sistemlerinden faydalanılmasını önemli hale getirmektedir. Çok Ölçütlü Karar Verme (ÇÖKV) sistemleri, mimari tasarımların başarısı için faydalı olmaktadır. Çok Ölçütlü Karar Verme sistemleri, belirlenen ölçüt ve alt-ölçütler çerçevesinde, karar alıcıların alternatifleri değerlendirilmesini sağlayan bilimsel sistemlerdir. Ayrıca bu sistemde soyut ve somut ölçütleri birlikte değerlendirme gibi bir üstünlüğü de tasarım kalitesi değerlendirmesinde kullanımı için bir avantaj yaratmaktadır. Bir yapının ihtiyaç programından, inşa edileceği arazi özellikleri ve tasarıma katılacak tasarım paydaşlarına, ortaya çıkan tasarım sürecini tek ve özel kılmaktadır. Ancak mimari tasarım süreci ile ilgili tarihsel süreç incelendiğinde, deneme yanılma yöntemi ve tecrübenin öne çıktığı ve ilerlemenin bu noktadan başladığı görülmektedir. Geliştirilen her mimari tasarım süreci, bir önceki süreçte yaşanan aksaklıkların göz önüne alınmasıyla sağlanmıştır.